In de lagere school kreeg Jan Palach geschiedenisles van Dr. Miroslav Slach.  De leraar was zeer ingenomen met de grote interesse die deze leerling toonde voor geschiedenis en hij gaf hem regelmatig boeken mee over geschiedkundige figuren.  Naast de grote intelligentie die Jan bezat toonde hij ook een opmerkelijke gevoeligheid.  Zeker na de dood van zijn vader op 52 jarige leeftijd, Jan was toen 13, werd hij één van de weinige studenten die ook daadwerkelijk opkwam voor zichzelf en zijn medestudenten als hij of zij onrechtvaardig behandeld waren.
In september 1963 ging Jan Palach naar het gynasium van Melnik.       

De zelfverbranding van de 21-jarige geschiedenisstudent Jan Palach was een weloverwogen daad.  Kort tevoren had hij brieven geschreven aan onder meer de regering en de pers, waarin hij de opheffing van de censuur eiste en een verspreidingsverbod voor het Russische blad Zpravy.
Hij sprak mede namens een aantal gelijkgestemden, die bereid waren hun leven te geven en zichzelf te verbranden.
'Mij viel het lot de eer te beurt de eerste fakkel te zijn' schreef hij.  'Als binnen vijf dagen niet aan onze eisen tegemoet is gekomen, dat wil zeggen voor 21 januari 1969, en als het volk ons niet voldoende steunt (door een staking van onbepaalde duur), dan zullen nieuwe fakkels ontbranden'.
Jan Palach zei Jan Hus als een voorbeeld te hebben gezien voor zijn daad.  Deze Tsjechische kerkhervormer werd in 1415 verbrand omdat hij zich verzette tegen de macht van de kerk.  Hus wilde de waarheid laten zegevieren.
Nadat Palach zijn brieven geschreven had, begaf hij zich met een emmertje benzine naar het Wenceslasplein en stak zichzelf in brand.  Hij was voor 85 % verbrand en hoopte het te overleven, maar na drie dagen overleed hij in het ziekenhuis.
Hij wilde het volk bewust maken van de wanhopige situatie waarin het land zich bevond en haar te bewegen zich actief tegen de onderdrukking te verzetten.
De belangstelling op zijn begrafenis was groot.  Alleen al in de hoofdstad verzamelden zich ruim 500.000 mensen en ook elders in het land kwamen mensen bij elkaar.  Men zag Palach als een vrijheidsstrijder die zijn leven gaf voor zijn idealen.

Na de dood van Palach moesten zo veel mogelijk sporen die aan hem herinnerden uitgewist worden.  Vele mensen bezochten echter het graf waar dagelijks talrijke kaarsen brandden.  Zij legden bloemen neer bij de fontein, maar de straat ervoor werd opgebroken en onder permanente bewaking gesteld, zodat niemand er meer bij kon komen.
In 1973 werd besloten de stoffelijke resten te verbranden en de urn met as werd naar zijn geboorteplaats Vsetaty overgebracht.
Bijna 21 jaar lang bleef de zelfverbranding van Jan Palach een gevaarlijk onderwerp.  Zelfs toen op 16 januari 1989 de 20ste sterfdag van de student op het Wenceslasplein herdacht werd, greep de politie in.  Onder de vele arrestanten bevond zich Vaclav Havel die tot acht maanden gevangenisstraf werd veroordeeld.
Toen aan het eind van 1989 de Fluwelen Revolutie een feit was, besloot Havel een plein naar de student te vernoemen.  Met deze daad onderstreepte Havel de betekenis van Palach voor de Tsjechische vrijheidsstrijd.
In oktober 1990 werd de urn met as teruggebracht naar Praag.   Na 21 jaar mag Palach's naam overal geschreven en gehoord worden en is er op het Wenceslasplein een herdenkingsplaat opgericht.

Nog meer info over Jan Palach:

Radio Praha over Jan Palach (Duits)