Chësc liber é gnü scrit in ocajiun dl 75ejimo ann de vita dla Uniun di Stüdafüch da La Ila che vëgn festejé tl ann dl milenn nü. Al ô ester anel de liam cun la popolaziun che dess le to tles mans cun la curiosité de cunësce la storia di stüdafüch y udëi ite l'importanza de chësta istituziun. Urun che vigun se sëntes instës mëmber canche te n grüm de ocajiuns pol ti gnì adincuntra a chisc omi, cun fac', parores, oraziuns. Nos sperun che ince chi che arata che vigni vare di stüdafüch vais ma tla direziun de ti ester surace ai cumpagns di paîsc vijins, vëighes ite che ci che à scumencè tl 1925 y jarà inant pur l'eternité, y é gnü fat laôta pur sü antenac', vëgn fat al dedaincö pur ël instës y gnarà fat tl dagnì pur sü mituns. I stüdafüch é la uniun primara te n paîsc deache fà dl bëgn é mistier pur düc': paurs, buteghiers, ustîs, impiegà, maestri y insciö inant.

Pur mëte adüm düt ci che stà scrit, él gnü chirì adüm documënc' fora dl archif dla uniun, dl Cumun, de privac', tut sö intervistes da cumpagns plö atempà y da d'atra jënt informada söi fac'. I damanun bele danfora pordenanza sce val' argumënt ne vëgn nia descrit sciöche chi che l'à viü diretamënter s'l'recorda y periun che degügn s'en toles na ria sce ël ne vëgn nia nominé chilò, ajache dessigü ne porta gnanca i documënc' tignis sö ti agn düt ci che al é veramënter suzedü.

Les fadies y les bries di omi di stüdafüch ne pò sënzater nia gnì tignides sö te chëstes valgünes plates. Mët sö na uniun pò bel gnì cunscideré en te pice miracul, mo ciamò plö sfadius él ester bogn da la mantignì in vita tl tëmp. Savun düã canc' che confliã y minunghes desvalies é pan da vigni dé te na comunité, mo an mëss inãe se recurdè che vigni discusciun pò gnì azetada te na mainira costrutiva, purtan insciö a mioramënc' y no a destruziun. La storia pò te chësc ciamp se insigné dër tröp. Imparè a cunësce les situaziuns da zacan nes dess fa aprijé deplö la vita d'al dédaincö y se dè coraje pur jí cuntra le dagnì.

"Na uniun pur la vita" des orëi significhé educaziun, altruism, cumpagnia, amur, solidarieté, respet, salvëza y pêsc.