ğEDİTÖRDEN
ğKIBRIS'TAN HABERLER
ğKIBRIS TÜRK ÜNİVERSİTELERİ
ğKİM KİMDİR ?
ğFİLATELİ
ğKİTAP
ğKIBRIS TÜRK MUTFAĞI
ğİLETİŞİM
ğASKER MEKTUBU
ğLİNKLER ANA SAYFA
e@mail
Sayfa yenilemelerinden ve yeni başlıklardan haberdar olmak istiyorsanız
e-mailinizi yazın.
|
Ekonomik önlemler Paketine ilişkin tüm metin
Son Ekonomik Gelişmeler ve Ekonominin Temel Sorunlarının Tespiti
1. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ekonomisi geçtiğimiz on yıl içerisinde
gerek kendi iç dinamiklerinden kaynaklanan yapısal sorunlar, gerekse dış siyasal ve
ekonomik gelişmeler nedeniyle sosyo-ekonomik açıdan gerekli iyileşmeyi
gerçekleştirememiştir.
KKTC ekonomisi, KKTC’nin uluslararası platformda
siyasal olarak tanınmaması, müteakiben Avrupa Birliği Adalet Divanı (ABAD) kararları
ve Türkiye Cumhuriyeti (TC) ekonomisinde bu dönemde yaşanan olumsuz ekonomik
gelişmelerden doğrudan etkilenmiştir.
KKTC ile TC ekonomileri arasındaki mevcut organik bağ ve
en önemlisi iki ülkenin ortak para birimini kullanması nedeniyle ithal edilen enflasyon
da ekonomideki yapısal olumsuzlukları gizleyen bir unsur olmuştur. Sonuç olarak KKTC
ekonomisi yapısal sorunlar, yüksek enflasyon ve dışsal engeller nedeniyle bir türlü
büyüme potansiyelini gerçekleştirememiştir.
KKTC ekonomisinin ortalama büyüme
oranı 1990-2000 yılları arasında %3’ler seviyesinde kalmıştır.
2. Kamu, bütün sektörlerde mal ve hizmet üretiminde
doğrudan ve dolaylı bir şekilde söz sahibi olmuştur. Nitekim, KKTC ekonomisinin
yarattığı katma değerin yaklaşık yüzde 70’ini oluşturan hizmetler sektöründe
en önemli yeri yüzde 30’luk pay ile devlet hizmetleri almıştır. Sanayi sektöründe
de devlet etkisi önemli boyuttadır. Tarım sektöründe ise KKTC’de üretim yapmak
özellikle son yıllarda yaşanan kuraklık ve su kaynaklarının yetersizliği nedeniyle
zorlaşmış, bu durum kamu finansmanı üzerine büyük bir yük getirmiştir.
3. KKTC ekonomisinde yapılan sabit sermaye
yatırımlarının hemen hemen yarısı devlet tarafından gerçekleştirilmektedir.
Toplam tüketim harcamaları içinde de kamu tüketimi önemli bir paya sahiptir.
KKTC’de toplam kaynakların yüzde 35’inden fazlası doğrudan kamu tarafından
harcanmaktadır. Kamu harcanabilir gelirinin büyüklüğü bu harcama için yetersiz
kalmakta ve GSMH’nın yüzde 10’unu aşan bir kamu açığı oluşmaktadır.
Kronik bir yapı arz eden ve giderek artan açığın
sürekli Türk Türkiye’den gelen yardımlarla karşılandığı düşünülürse bu
açığın sürdürülebilmesi mümkün görülmemektedir.
4. İstihdam açısından ise
KKTC’de kamu kesimi en büyük işveren konumundadır. Kamu destekli bir gizli işsizlik
problemi mevcuttur. 1980’lerde toplam çalışan nüfusun yüzde 30’u kamu
sektöründe istihdam edilirken bu oran düşmesine rağmen halen yüksek bir seviye olan
%20’ler civarındadır. Kamuda verimliliğin ve etkinliğin asgari seviyede olduğu
düşünüldüğünde, KKTC ekonomisinin bu kadar kamuya bağımlı olması, sağlıklı
bir ekonomik büyümenin mevcut şartlarda mümkün olmadığını ortaya koymaktadır.
Özellikle kamu açıklarının arttığı dönemlerde bu
problem yoğunlaşarak karşımıza çıkmaktadır. Nitekim, son yıllarda ekonomik
büyümenin yavaş olmasının yanında, istikrarsız olması bu tespiti doğrulayacak
niteliktedir. Gerek kamunun ekonomide ağırlıklı olarak yer alması, gerekse finans
kaynaklarını önemli ölçüde kullanması özel sektörün önünü tıkayan en önemli
unsurlardan birisi olarak ortaya çıkmaktadır. Alınacak tedbirlerle bu problemlerin
çözümü mevcut konjonktürde büyük bir önemi haizdir.
5. Kıbrıs Rum Yönetimi’nin ekonomik durumu ve Avrupa
Birliği ile entegrasyon sürecinin resmen başlatılması, KKTC’deki ekonomik
sorunların bir an evvel çözülmesi ve ambargo nedeni ile ülke ekonomisine yüklenen
ağır koşulların ekonomik alanda Türkiye ile uygulanacak olan stratejik ortaklık ile
üstesinden gelinmesinin önemini daha da artırmıştır.
6. Sosyal güvenlik sisteminin
yarattığı ağır finansman yükü, aşırı kamu istihdamı, kamu harcamalarındaki
etkinsizlik, genel denge gözetilmeden yapılan sosyal transferler gibi nedenlerle
sürdürülemez hale gelmiş bütçe açıkları, verimsiz kamu işletmelerinin artan
finansman ihtiyacı, etkin olmayan tarım sübvansiyonları, bankacılık sektöründe
mevzuat, denetim ve gözetim eksikliğinden kaynaklanan kırılgan yapı, KKTC
ekonomisinin başlıca temel sorunları olarak dikkati çeken konulardır.
Programın Hedefleri ve Genel Stratejisi
Yapısal Vergi Önlemleri -
Harcama Önlemleri ve Kadrolar
Diğer Tedbirler KİT ve
Diğer Kamu Kuruluşları
Diğer konular |