İLKÖĞRETİM MÜFETTİŞLERİNİN ÇÖZÜM BEKLEYEN SORUNLARI

İlköğretim müfettişliği 170 yıllık köklü  bir geçmişe sahiptir. İlköğretim müfettişleri, görev alanlarında bulunan;

1) İlköğretim okulları,

2) Yetiştirici ve tamamlayıcı sınıflar ve kurslar,

3) Özel eğitime muhtaç çocuklar için açılmış okullar ve sınıflar,

4) Okul öncesi eğitim kurumları, uygulama sınıfları ile tamamlayıcı sınıflar ve kurslar,

5) Halk eğitim merkezi ve akşam sanat okulları ile bunlara bağlı kurslar,

6) Mesleki eğitim merkezleri,

7) Eğitim araçları ve donatım merkezi ve akşam sanat okulu müdürlükleri,

8) Rehberlik ve araştırma merkezlerin ve akşam sanat okulu müdürlükleri,

9) Öğretmenevi ve akşam sanat okulları, öğretmenevi, lokalleri ve sosyal tesisleri,

10) Milli eğitim yayınevleri,

11) Hizmetiçi Eğitim Enstitüleri ve Akşam Sanat Okulları ile Hizmetiçi Eğitim Merkezleri,

12) Spor ve izcilik okulları,

13) Gençlik ve izcilik eğitim tesisleri,

14) Öğrencileri yetiştirme ve sınavlara hazırlama kursları,

15) Özel  Okullar

16) Dershaneler

17) Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursları

18) Rehabilitasyon Merkezleri

19)Her türlü özel yaygın eğitim kursları (Dil kursları, Bilgisayar Kursları vb.)

20) Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı Kur'an kursları, Yaz Kur’an Kursları

21) Dernek ve vakıflarca açılan ve Bakanlığın denetimi ve gözetimi altında bulunan gerçek ve tüzel (şirket) kişilere ait öğrenci yurtları

22) Valilikçe denetimi uygun görülen diğer okul ve kurumların teftişinden,

         Bu kurumlarda çalışan yüz binlerce personelin, rehberlik ve denetiminden, milyonlarca öğrencinin devletimizin koyduğu amaçlara uygun yetiştirilmesini sağlamaktan, ayrıca  Valilik ve Bakanlıkça istenen  araştırma, inceleme ve soruşturma görevlerini yürütmekten sorumludurlar.

Ülkemizde İlköğretim Müfettişi olmak diğer müfettişliklere kıyasla çok daha zordur. Diğer kurumlarda müfettiş olmak için fakülte mezunu olmak ve sınavları kazanmak yeterliyken İlköğretim Müfettişi olmak için iki üniversite bitirme şartı getirilmiş, bu uygulama yıllarca sürmüştür. İlköğretim müfettişleri öncelikle üniversitelerin öğretmen yetiştiren bir bölümünü bitirerek öğretmen olmuş, en az üç yıl iyi derecede öğretmenlik yaptıktan sonra ikinci üniversitede 4 yıllık Eğitim Yöneticiliği ve Deneticiliği bölümlerini bitirmiş, daha sonra açılan sınavlarda başarılı olarak müfettiş olmayı hak etmişlerdir. 

657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda kariyer meslek grubu içinde diğer müfettişlerle birlikte yer alan İlköğretim Müfettişleri, Kanunun verdiği bu eşitliğe rağmen diğer kamu kurumlarının müfettişlerinden hem özlük hem de statü açısından çok geride bırakılmışlardır. Diğer bakanlıklarda görevli müfettişler genel idare hizmetleri sınıfında yer alırken İlköğretim Müfettişleri bu sınıfa alınmamış, diğer müfettişlere makam, görev ve temsil tazminatları ödenirken İlköğretim Müfettişlerine ödenmemiş,  diğer müfettişlerin ek göstergeleri  3600 iken İlköğretim Müfettişlerinin ek göstergesi 3000 olarak belirlenmiş, diğer müfettişlere oranla denetim ve özel hizmet tazminatları ile işgüçlüğü zamları da  daha düşük tutulmuştur.

İş güçlüğü açısından; İlköğretim Müfettişlerinin çalışma koşulları daha ağır, görev alanı daha geniştir. Ülkemizdeki  İlköğretim Müfettişi sayısı olması gerekenin yarısı kadardır. Bu nedenle her müfettiş, iki müfettişin işini yüklenmektedir. İlköğretim Müfettişleri yağmur-kar demeden en kötü iklim koşullarında her gün kilometrelerce yol giderek görevlerini yürütmektedirler. Valiliklerce verilen bütün kişi ve kurumların ön inceleme, inceleme, araştırma ve soruşturmalarını yapmaktadırlar. Mesai saatleri içinde bitmeyen ağır görevlerini gece yarılarına kadar kendi evlerinde tamamlamaktadırlar.  Müfettişler içinde işleri en güç olan İlköğretim Müfettişleri  iken iş güçlüğü zammının diğer müfettişlerden düşük tutulması hakkaniyete uygun değildir.

Temsil tazminatı açısından; Meslek olarak Ülkemizin en ücra köylerine kadar giderek devlet adına denetim yapan sadece İlköğretim Müfettişleridir. Ülkemizin her karışında devleti temsil eden İlköğretim Müfettişlerine  temsil tazminatı ödenmemesinin nedenini anlamak mümkün değildir. Özellikle kırsal kesimde yaşayan milyonlarca vatandaşımız, devletin temsilcisi olarak sadece İlköğretim Müfettişleriyle karşılaşmaktadırlar. Bu bağlamda temsil tazminatı verilmesi gereken ilk grup İlköğretim Müfettişleri olmalıyken tam tersine kapsam dışı bırakılmışlardır.

Denetim tazminatı açısından; Daha önce bahsedildiği gibi ülkemizde, okulu olan tek müfettişlik İlköğretim Müfettişliğidir üstelik bu okul 4 yıllık fakülte düzeyindedir.  İlköğretim müfettişlerinin birçoğu yönetim ve denetim alanında lisans üstü eğitimlerini de tamamlamışlardır. Denetim alanında uzmandırlar. İlköğretim müfettişleri fiilen derse girerek öğretmenlerin denetimini yaptıklarından denetim işlerini yürütmek için geçirdikleri zaman diğer denetim elemanlarından kat kat fazladır. Böyle bir durumda İlköğretim Müfettişlerinin denetim tazminatının diğer müfettişlerden daha yüksek olması beklenirken tam tersine düşük olması şaşırtıcıdır. Üstelik denetim tazminatı emeklilikte kesildiğinden yıllarca İlköğretim Müfettişi olarak çalışan meslektaşlarımız emekli olurken öğretmen gibi emekli olmaktadırlar.

İlköğretim Müfettişleri, mesleklerin sınıflandırılmasında müfettişlerle aynı yerde yer alırken, tazminatlar bölümünde müfettişlerin bulunduğu yere değil daha çok uzmanların bulunduğu bir alt sınıfa konulmuşlardır. Bu anlayış kanunun bütünlüğüne, akla ve vicdana aykırıdır. İlköğretim müfettişleri, kariyer meslek grubunda birlikte anıldıkları ve kanun önünde eşit oldukları diğer kurum müfettişleriyle eşit haklara sahip olmalıdırlar.

Eğitim camiasının en nitelikli kurmayları olan yaklaşık 3000 İlköğretim Müfettişi son yıllarda hep göz ardı edilmişler ve üvey evlat muamelesi görmüşlerdir.

• İlköğretim müfettişliği mesleği, Milli Eğitim Müdürlükleri Yönetmeliği’nde İl Mili Eğitim Müdür Yardımcılığı, İlçe Milli Eğitim müdürlüğü ve Bakanlık merkez Şube Müdürlüğü ile denk görev sayılmakta iken denklikle ilgili madde yönetmelikten çıkarılmış, müfettişlerin statüsü aşağıya çekilmeye çalışılmıştır. Yurtdışında Sürekli Görevlendirilecek Personel Hakkında Yönetmelik’te yapılan değişiklikte ise  şube/okul müdürüyle eş sayılmaya başlanmıştır.
• İlköğretim Müfettişleri 2005 yılında görev tahsisli lojmanlardan çıkarılmışlardır.
• Görev alanlarında yer alan, Hizmet İçi Eğitim Merkezleri, Halk Eğitim Merkezleri, Öğretmenevleri, Öğrenci Yurtları, Kur’an Kursları vb. kurumlar görev alanından çıkartılarak görev alanı iyice daraltılmıştır. (Yargı iptaliyle eski hâline dönmüştür)
• Öğretmen ve yöneticilerin sicil amiri olmalarına son verilmiştir.
• Liselerde soruşturma yapılamayacağına dair genelge yayımlanmıştır. (Branş yeterliliği dışında soruşturma yapılabileceğine ilişkin yargı kararları verilmiştir)
• 2006 yılında rotasyon uygulaması başlatılmış yüzlerce İlköğretim Müfettişi sıkıntılara maruz bırakılmış, aileleri parçalanmıştır.
• İlköğretim Müfettişleri rotasyonla zorunlu atamaya tabi tutulduğu hâlde eşlerinin atamaları bu kapsamda değerlendirilmemiş ve mağdur edilmişlerdir.
• Maaşlarında gerekli iyileştirme yapılmayan, denge tazminatı ve ek ödeme kapsamına da alınmayan İlköğretim Müfettişleri denetledikleri öğretmen ve yöneticilerden daha düşük maaş alır hâle gelmişlerdir. İlköğretim Müfettişi olmak için harcanan emek dikkate alındığında bunca emek verdikten sonra başlangıç noktasından daha düşük özlük haklarına sahip olmak ne kadar akıl almaz bir durumdur. Sorunun çözümü olarak Milli Eğitim Bakanlığınca ek ders saatlerinin artırılması yönünde çalışma yapıldığı basına yansımıştır. Ek ders saatinin artırılması İlköğretim Müfettişlerinin sorunları için asla bir çözüm olamaz. Tek çözüm, İlköğretim Müfettişlerine diğer müfettişlerle eşit haklar verilmesidir.

İlköğretim müfettişleri görevlerini mevcut yasa ve yönetmelikler çerçevesinde yürütürler. Denetlemiş oldukları kurumların ve personelin gelişmesini hedeflerler. Hâl böyleyken Sayın Bakanımız, iki yıl üst üste öğretmenler  gününde “sizi müfettişlerden kurtardım, sicil amirliklerini aldım, teftişe kolaylık getirdim” şeklinde açıklamalar yapmıştır. Müfettişlerin öğretmenlerin içinden seçilerek alındığı unutulmamalıdır. Müfettişler, öğretmenlerin düşmanı değil onlara yol gösteren eğitim rehberleridir. Sayın Bakanımızın Kur’an kursları denetimi söz konusu olduğunda ise “Bunlar elif-ba’yı bile bilmezler” diye açıklama yapması şaşırtıcıdır. Çünkü içimizde ilahiyat fakültesi veya imam hatip lisesi mezunu birçok müfettiş arkadaşımız vardır. İyi bilinmelidir ki İlköğretim Müfettişlerinin katkılarıyla Kur’an kurslarında da eğitimin niteliği artmış imamlar rahle eğitimini bırakmış, birer öğretmen hâline dönüşmüşlerdir.

İlköğretim Müfettişlerinin sorunlarının çözümü için yıllardır yapılan çalışmalarda  “Bakanlığın ikili denetim sistemine son verilmesi, İlköğretim Müfettişleri Başkanlıklarının İl Milli Eğitim Müdürlüklerinin bünyesinden çıkarılarak merkeze bağlanması” yönünde sonuçlar elde edilmiş ancak bu yöndeki Bakanlık çalışmaları sonuçsuz kalmıştır. Nihayetinde İlköğretim Müfettişlerinin sorunlarını kısmen çözecek bir yasa tasarısı hazırlanmış, 59 ve 60. hükümet dönemlerinde Milli Eğitim Bakanlığınca, Başbakanlığa gönderilmiştir. Bu yasa tasarısı önerisi hâlâ yasalaşmayı beklemektedir.

700.000 öğretmen içinden sınavla seçilen İlköğretim Müfettişleri ülkemize hizmet etme sevdasındadırlar. İki üniversite bitirmiş birçoğu yüksek lisans yapmış, iyi birer eğitim lideri olan İlköğretim müfettişlerine devletimiz sahip çıkmalıdır.  İlköğretim müfettişlerine, aldıkları yüksek eğitime, seçilme koşullarına ve iş güçlüğüne uygun olarak kanun önünde eşit oldukları diğer müfettişlerle eşit haklar verilmelidir.